روز آذر جشن مبارک؛ آتشی که برکتش گرما و نور است - فروشگاه اینترنتی هرپو

آذر جشن یکی از جشن های بزرگ ایران باستان است. ایرانیان باستان جشن های فراوانی داشتند. در واقع جشن جزو یکی از آیین ها و آداب اجتماعی شان به شمار می رفت و به وسیله این جشن ها بود که می توانستند مسائل و مسائل مربوط به هر ماه از سال را سپری نمایند. هر روز در تقویم باستانی یک نام دارد و روزی که هم نام با ماه می شد را جشن می گرفتند. اما علاوه بر این جشن هایی که مربوط به یکی شدن نام روز و ماه بود به مناسبت های دیگر هم جشن هایی وجود داشت. امروز آیین نوروز و جشن چهارشنبه سوری که به طور معمول در تمامی ایران برگزار می گردد به جای مانده آن جشن هاست. اما برخی دیگر از این جشن ها در نقاط مختلفی از ایران همچنان برگزار می گردد. مهرگان و شهریورگان از معمول ترین آن هاست که به صورت جشن هایی بزرگ با آیین مخصوص در شهرهایی که هم وطنان زرتشتی مان زندگی می نمایند برگزار می گردد. البته آذر جشن هم یکی از این جشن هاست که در روز اول آذر برگزار می گردد و بهانه آن هم شروع آخرین ماه از فصل پاییز است. آذر جشن زیبا هنوز هم در یزد، کرمان، شیراز و تهران در میان بخشی از هم وطنان زرتشتی مان برگزار می گردد. یوتراوز شما را با این جشن آشنا می نماید.

• جشن های ایران باستان؛ جشن های زندگی
• آذر و آتش
• ایزد آذر
• آتش در اسطوره های ایرانی
• آذر جشن چیست؟
• سفره آذر جشن
• گل آذر جشن

جشن های ایران باستان؛ جشن های زندگی

نوروز را همگی می شناسیم که چطور برای آن همه چیز را تدارک می بینیم. از یک ماه قبل سبزه سفره هفت سین را آماده می کنیم و برایمان مهم است که حتماً هنگام سال تحویل این سفره پهن باشد، خانه تکانی نموده باشیم و با زیباترین لباس هایمان وارد سال تازه شویم. کمی برگردیم به عقب تر و روز چهارشنبه سوری را به خاطر آوریم که چطور در این روز زودتر کارهایمان را تمام می کنیم تا همگی دور هم جمع شویم، آتش روشن کنیم، از روی آتش بپریم تا زردی خود را به آتش بدهیم و سرخی آتش را بگیریم. یا باز هم به عقب برگردیم و شب یلدا را به خاطر بیاوریم که همگی دور هم جمع می شویم، لبو و هندوانه و آجیل می خوریم و فال حافظ می گیریم. این جشن ها برای ما بسیار زنده اند. آذر جشن هم یک زمان به همین میزان برای ایرانیان زنده بوده و هر سال به طور کامل برگزار می شده است. امروز بخشی از منطقه ها کشورمان همچنان این جشن را برگزار می نمایند و آیین آن را انجام می دهند.

آذر و آتش

ماه آذر را همه می شناسیم. آذر سومین ماه پاییز است و سرما در آن اوج می گیرد تا به دی ماه در زمستان برسد. در واقع این روزها جزو سردترین روزهای سال است. این که شروع سردترین روزهای سال با نامی گرم نامیده شده است بی علت نیست. در واقع گذشتگان ما نام این ماه را آذر گذاشتند به معنی آتش تا بتوانند سرمای سخت این روزها را در پرتوی گرمابخش وجود آتش سپری نمایند. زیرا آذر در زمان های دور بسیار سرد و سخت بوده است و مانند ماه آذر در زمان فعلی ما نیست. اکنون خانه ها گرم هستند و محکم و بخاری ها به هر نحوی روشن است و از طرفی گرمایش زمین باعث شده تا هوای آذر ماه مانند آذر ماه های گذشته آن چنان سرد نباشد. اما گذشتگان ما آذرهای بسیار سردی را از سر گذرانده اند و این سرما با جان آن ها در ارتباط بوده است. به همین دلیل با شروع آذر ماه، آذر جشن را برپا می کردند تا دعا و نیایش نمایند و در یک آیین دسته جمعی به یکدیگر قوت قلب بدهند و شروع سردترین روزهای سال را به سلامت بگذرانند.

در میان زرتشتیان و در اسطوره های ایرانی آتش پاک است و باعث پاکی می گردد. این معنایی است که به آتش می دادند و در این جلوه، خدای یکتا را ستایش می کردند. تمامی این مفاهیم باعث می شده تا انسان آن دوران بتواند با نیروی ماورای خلقت ارتباط برقرار کند و بخش معنوی خود را قدرت و نیرو ببخشد. به همین دلیل ایزدان وجود دارند و داشتند تا بتوانند با نمادها و نشانه ها و صورت هایشان انسان را به سمت مسیر درست زندگی و نیکی و پاکی راهنمایی نمایند.

ایزد آذر

آذر به معنای آتش است و نام ایزدی است در اسطوره های ایرانی که از آتش نگهداری می نماید. جایگاه ایزد آذر در میان ایزدان اسطوره های ایران باستان بسیار والاست طوری که می گویند این ایزد باعث نزدیکی آفریده ها به خداوند می گردد. البته که در نگاه دقیق در دین زرتشت می بینیم که در آتشکده ها آتش مقدس نگهداری می گردد و به نوعی آتش و نور قبله زرتشتیان است. بنابراین می توان فهمید که ایزد آتش چه جایگاه والایی در بین زرتشتیان دارد. ایزد آذر از آتش نگهداری می نماید تا آتش همیشه روشن بماند و بتواند باعث گرما و زندگی و راهنمایی گردد.

آتش در اسطوره های ایرانی

در میان زرتشتیان و در اسطوره های ایرانی آتش پنچ گونه است و البته که به این آتش اهورایی می گویند زیرا نشانی از اهورامزدا را در خود دارد. اولین آن ها آتش بهرام است. این آتش در آتشکده ها قرار می گیرد در همان جایی که همه برای نیایش جمع می شوند و موبدان از این آتش نگهداری می نمایند. آتش دوم هوفریان نام دارد. هوفریان در واقع همان گرمایی است که در تن انسان و گاو و گوسفند وجود دارد. با این که این آتش دیده نمی گردد اما همان گرمایی است که تن فراوری می نماید و با این گرما است که زنده است. آتش سوم مربوط است به آتش چوب و گیاهان. زمانی که دو تا چوب را به هم مالش بدهیم بر اثر اصطکاک چنان گرم می گردد که آتش فراوری می گردد. این هم آتشی اهورایی است. آتش چهارم آتش رعد و برق است. در اصل ایزدی به نام تیشتر وجود دارد که فرشته باران است. او ابرها را در هم می آمیزد و رعد و برق می زند و اهریمنان را نابود می نماید. آتش او هم یک آتش اهورایی است و آتش آخر آتشی است که در بالاترین نقطه وجود واقع شده است، در عرش اعلی و در مقابل اهورامزدا! به این ترتیب آتش نقشی بسیار مهم و حیاتی در اسطوره های ایرانی دارد و وقتی ماهی به نام آتش نام گذاری گردد یک ماه بسیار مهم است.

آذر جشن چیست؟

آذر جشن جشنی است که به آتش مربوط است و مناسبت آن روز اول آذر است. در این روز همه دور هم جمع می شوند. در ابتدا به آتشکده می روند. آتشکده را رفت و روب می نمایند، غبارهایش را می زدایند و آن جا را عطرآگین می نمایند. سپس همگی به صورت دسته جمعی خدای یکتا را نیایش می نمایند و دعای مخصوص این روز را با هم می خوانند. این از زیبایی های جشن های ایرانی است که در آن علاوه بر شادی و پای کوبی، نیایش خدای یکتا وجود دارد. این امر به خاطر ارتباط قوی معنوی است که با قدرت ماورایی دنیا برقرار می گردد تا به آن ها نیرو دهد و قدرت شان را در برابر سختی های پیش رو در زمستان افزایش دهد، به علاوه این دعا و نیایش دسته جمعی باعث همبستگی می گردد تا بدانند همگی در کنار هم حضور دارند تا متحد و دوشادوش قدم به روزهای سرد زمستان بگذارند و سختی های آن را در کنار یکدیگر و با همبستگی بگذرانند. چه جشنی زیباتر از این جشن؟

سفره آذر جشن

پس از نیایش همگی دور هم جمع می شوند. سفره هایی پربرکت و زیبا پهن می نمایند و در آن از میوه های پاییزی می گذارند و فرآورده های تابستانی خود. خوراکی های خوشمزه می گذارند و شربت های گوارا و از یکدیگر با شیرینی و شربت پذیرایی می نمایند. سپس به حیاط یا پشت بام می روند و آتش روشن می نمایند. در این آتش چوب هایی را می اندازند که بوی خوب دارد و حتی داخل آتش عود می اندازند تا تمامی فضا پر گردد از رایحه های خوش. رسم بر این است که آتشی که در روز آذر جشن روشن می گردد را حفظ می نمایند تا آخر زمستان، یعنی هرگز این آتش را خاموش نمی نمایند تا گرمابخش تمامی فصل سرد سال باشد و نور و برکت را به خانه شان بیاورد. سپس دوباره به کنار سفره برمی گردند. در کنار هم غذا می خورند و خوش می گذرانند و سعی می نمایند سخت ترین روزهای سال را با شادی و امید و همبستگی شروع نمایند. این برترین روش برای شروع دوره سخت است و به این شکل روحیه نشاط و مقاومت را در خود تقویت می نمایند.

گل آذر جشن

می گویند آذر جشن یک گل مخصوص هم دارد. مردم این گل را جمع می نمایند و با آن خانه و آتشکده را تزیین می نمایند. برخی ها می گویند این گل زردرنگ است و برخی ها می گویند یک گل قرمز رنگ است. البته همه اتفاق نظر دارند که این گل قرمز گل سرخ نیست بلکه گلی است که حتی زیاد بوی خوبی ندارد. عده ای می گویند چون به رنگ زرد و قرمز در این گل اشاره شده است می تواند گل آفتابگردان باشد اما باز هم تعیین نیست که دقیقاً این چه گلی بوده که گذشتگان در آذر جشن آن را به کار می بردند تا خانه و آتشکده را مانند آتش گرم و زرد و درخشان نمایند.